De belangrijkste factor voor het vinden van een match is de weefseltypering (ook wel HLA-typering) van de donor. Deze moet matchen met die van de patiënt. Een stamceltransplantatie heeft alleen kans van slagen wanneer de weefseltypering van donor en patiënt zoveel mogelijk overeenkomen. Uit de stamcellen van de donor ontstaan namelijk de witte bloedcellen van het afweersysteem. Als zij het lichaam van de patiënt als vreemd beschouwen ontstaan er ernstige en mogelijk zelfs dodelijke complicaties. Het vinden van een donor met een passende weefseltypering voor de patiënt wordt ‘matching’ genoemd.

Meerdere matches

Als er voor een patiënt op basis van de weefseltypering (HLA) meerdere matches zijn, dan worden er vaak een paar donoren gebeld met het bericht dat zij een mogelijke match zijn. Vervolgens wordt onderzocht wie van deze donoren de béste match is voor de patiënt. Maar welke factoren spelen daarin een rol?

In dit artikel benoemen we de verschillende factoren die bekeken worden in het proces om voor een patiënt de bést mogelijke match te vinden. Welke donor het meest geschikt is wordt uiteindelijk bepaald door de behandelend arts van de patiënt. Leeftijd speelt daarin bijvoorbeeld een belangrijke rol: hoe jonger de donor, hoe hoger de genezingskans voor de patiënt. Maar ook andere factoren kunnen van belang zijn. We geven hieronder een overzicht.

De belangrijkste factoren om een match te maken

• HLA (Human Leukocyte Antigen): Dit is de uitslag van je weefseltypering en is de eerste en belangrijkste factor in het matching-proces. Deze moet dus zoveel mogelijk overeenkomen of idealiter helemaal gelijk zijn. Bij voorkeur hebben we een 10 uit 10 match.
• Leeftijd is ook een belangrijke factor, de voorkeur gaat uit naar een jonge donor omdat de kwaliteit van de stamcellen hoger is en de transplantatie bij de patiënt vaker succesvol.
• Geslacht is ook een belangrijke factor. Er is een voorkeur voor mannelijke donoren omdat die meer stamcellen hebben. Ook hebben vrouwen mogelijk al een zwangerschap doorgemaakt waardoor de stamcellen minder geschikt zijn; daardoor stijgt namelijk de kans op afstotingsverschijnselen bij de patiënt.
• De CMV-status, ook wel bekend als het cytomegalievirus. Daarvan willen we weten of de donor hiervan een infectie heeft doorgemaakt of niet, en dus positief of negatief is voor het virus. Dit is een virus dat veel mensen ooit ongemerkt gehad hebben. Een patiënt die dit heeft doorgemaakt en getransplanteerd wordt met cellen van een donor die dit niet heeft, kan hier problemen van ondervinden. Hetzelfde (maar in mindere mate) geldt ook als een patiënt de infectie niet heeft doorgemaakt en de donor wel.
• Urgentie bij de patiënt is ook een belangrijke factor bij de keuze voor de meest geschikte donor.
• We kijken daarnaast nog naar factoren zoals gewicht, risicogedrag, reishistorie van de afgelopen maanden en beschikbaarheid van de donor.

Hoe weten we de HLA-typering?

Zodra iemand zich als donor heeft aangemeld, krijgt hij of zij een registratiesetje met wattenstaafjes thuisgestuurd. Door hiermee wat wangslijmvlies af te nemen kunnen wij in het laboratorium de HLA-typering bepalen. De donor komt vervolgens met deze typering in de databank van stamceldonoren te staan. Wanneer een patiënt stamcellen van een donor nodig heeft, zoeken we in deze databank of er een donor geregistreerd staat met dezelfde weefsltypering als van de patiënt. Pas als jij een (potentiële) match bent voor een patiënt nemen wij contact met je op. Hier hoef je zelf dus niets voor te doen. Hoor je niets, dan ben je (nog) geen match.